Kroniek Fotogrammetrie

Start > Documentatie > Kronieken > Kroniek Fotogrammetrie
Jaar Personen Gebeurtenis Literatuur
1921 Corsten  Fototechnische dienst KLM opgericht. Was tot 1940 op luchthaven Waalhaven (Rotterdam) gehuisvest.    
1923 Boer, I.  Artikel in K&L “Het A, B, C der fotogrammetrie voor kadastrering van horizontaal terrein”.    
1925    Instelling van de Triangulatie Commissie door de Minister van Oorlog, mede namens de Minister van Financiën. Samenstelling:
Prof. Ir. J.W. Dieperink, voorzitter
I.H. Reynders, als directeur Militaire Verkenningen,
Th. L. Kwisthout, I.V. van het Kadaster en de Landmeter van het Kadaster P.J. Hamelberg
En nog enkele artillerie officieren
Nog in 1925 werd H.F. van Riel, lector aan de landmeterscursus, als fotogrammeter aan de Commissie toegevoegd.
Triangulatiedienst opgericht.
Th.L. Kwisthout, H.F. van Riel en P.J. Hamelberg maken een “Voorschrift voor de technische werkzaamheden bij den Triangulatie Dienst”.		 Beschikking 13-3-1925,  II Afd. nr. 32 (M.v.O.) 
1926 Roelofs  R. Roelofs kandidaat Indisch landmeter.    
1926 Schermerhorn  WS hoogleraar aan de TH.    
1927 Riel, van  H.F. van Riel, lector aan de LHS († 1930), publiceert in K&L:“Eerste proeven omtrent het vervaardigen van kaarten met behulp van foto’s, uit vliegtuigen genomen, in de omgeving van Wageningen”. In opdracht van de Triangulatiecommissie. Opnamen door de Luchtvaartafdeling Soesterberg. Camera Zeiss 210 mm. 8 foto’s, 5 met H = ±1100 m en 3 met H = ±2200 m. Ontschrankt met het apparaat van Roussilhe. Uitgemeten door Dieperink en Van Riel. Zeer bevredigende resultaten.    
1927 Riel, van  Lezing door Van Riel over deze proefneming. Hij roept de aanwezigen op lid te worden van de Duitse sectie van de Internationale Gesellschaft für Photogrammetrie, vindt echter dat er een Neder­landse sectie opgericht moet worden.    
1928 Boer  Artikelen van I. Boer Hzn. Over fotogrammetrie in K&L.(of in B&L?)    
1928 ???  Proeven met luchtfotogrammetrie in Nederland. Gebied bij Hilvarenbeek en Den Hout. Zie Nationaal Rapport 1934 (Intern. Archief Deel VII, p. 79)    
1928 Boer  Artikel in B&L geeft gedachten over apparatuur en werkme­thoden om de positie van de opnameas van een camera in de ruimte vast te leggen.    
1928 Schermerhorn  Radiaaltriangulator van Zeiss door de TH gekocht. Toepassing o.a. voor de rivierkaart. Later (vóór 1934) heeft de Top. Dienst er ook een aangeschaft.De Topografische Dienst van het KNIL had er in 1938 twee.    
1930 Van Riel  3e ISP congres te Zürich. Schermerhorn was daar. Van Riel zou ook gaan, doch stierf voordien.    
1931 Fortuin  Geodetisch Bureau opgeheven. Oprichtingsdatum van de MD, J.G. Fortuin, voorheen landmeter van het Kadaster te Hoorn wordt hoofd, rang: adj. hoofdingenieur. Het personeel van de RW, Algemene dienst, zoals dat van de Rivierkaart, gaat over naar de MD. (Hoets, Bode, Negrijn, Smits, Ortt, Van der Meulen?) In feite was Schermerhorn de baas.    
1931 Corsten, ir. J.M.  Opnamen door Fototechnische dienst KLM met door Zeiss beschikbaar gestelde “Koppelcamera”. Kartering door O. von Gruber op een Stereoplanigraph C4 te Jena, in aanwezigheid van Schermerhorn (10-17 november 1931). Kaartschaal 1:1000. Op grond van deze proef bestelde Rijkswaterstaat een (zwarte) C4, die 18 mei 1932 geleverd werd en opgesteld in het Geodesiegebouw    
1931 Schermerhorn  De Stereopantograaf, beschreven in Nat. Rapport 1934    
1932 Schermerhorn  Artikel in B & L: Versuche zur Anfertigung von Katasterkarten im Maßstab 1:1000 mit aërophotographischen Instrumenten der Firma Zeiß-Aerotopograph GMBH.    
1932 Schermerhorn, Tienstra  Nederlandsche Vereeniging voor Fotogrammetrie opgericht.    
1933 ?  Artikel in K&L over proef in de Biesbos.    
1934    Weitwinkel Reihenmeßkammer van Zeiß-Aerotopograph P 10 komt op de markt.    
1934 R. Iwema  4e ISP congres te Parijs. De Nederl. Ver. v. Fotogrammetrie neemt deel aan de ten­toonstelling, met steun van de Ministeries van Waterstaat en Defensie en de KLM.Nationaal rapport: Schermerhorn in het Frans. (Zie Intern. Archief Band VIII 1. Teil blz. 122-146).    
1935    Jaarverslag Top. Dienst 1935. Er wordt melding gemaakt van een speciaal voor karteringsdoeleinden bestemd fotovliegtuig, ontworpen in opdracht van de TD en de Luchtvaartafdeling van het Leger. Zie Bijblad K&L 1936.    
1935    Radiaaltriangulator Schermerhorn-De Koningh.    
1935    Stervlucht in Nederland. Was een proef voor aërotriangulatie (Waar staat die beschreven?)    
1936 Schermerhorn Scherpbier  Begin samenwerking MD met de Bataafsche Petroleum Maat­schappij. Aanschaf Stereoplanigraph C5, Wild A5, Zeiss Mul­tiplex. Aanvang kartering Nieuw Guinea.Gebruik Panorama­came­ra van Photogrammetrie GMBH en P10 voor Nieuw Guinea.    
1936    Bijblad voor Fotogrammetrie van het Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde verschijnt.    
   Gorter  Proef ruilverkaveling Eemnes o.l.v. J.J. Gorter    
1936 Kiers  Proef kadastrering Loosdrechtse plassen o.l.v. T.D. Kiers Zie “Bijblad voor Fotogrammetrie van K&L”, 1937.    
1937 Weele, van der  A.J.van der Weele, afgestudeerd als civiel ingenieur, treedt in dienst van de MD    
1938    RVK Eemnesser polder.    
1938   5e ISP Congres te Rome en Florence.
De Nederlandse inzending voor de tentoonstelling werd sa­men­gesteld door: Top. Dienst, TD KNIL, Dienst Boswezen Ned. Indië. De inzending van het Kadaster (over de Loos­drecht­se plassen) ging verloren doordat het vliegtuig waarmee het materiaal vervoerd werd, in Zwitserland verongelukte.
Nederland verzorgt Commissie III : Aerotriangulatie.Nationaal Rapport (in de Duitse taal): Schermerhorn.Verslag van Schermerhorn in Bijblad blz. 143. Hij werd benoemd tot president van de ISP tot en met het in 1942 in Nederland te houden congres.
Nederland zou te Rome van regeringswege vertegenwoordigd zijn door Schermerhorn, Von Frijtag Drabbe, Hamelberg, Wijn, Fortuin en Poldervaart. T.g.v de politieke spanningen waren de mili­tairen Drabbe en Wijn niet aanwezig.
Sedert 1938(?) wordt op congressen door 7 commissies gerapporteerd:
De fotografie en de surveynavigatie;
Kaarterings en triangulatieinstrumenten;
De puntsbepaling;
Het kaarteren;
Niet-topografische toepassingen;
Onderwijs en publicaties;
Fotointerpretatie.

Vóór 1938 was de commissieindeling: 1.Terrestrische fotogrammetrie; 2. Luchtfotogrammetrie; 3. Voorbereiding; 4. Uitwerking;  5. Niet-topografische toepassingen; 6. Röntgenologische, criminologische en documentatietoepassingen;7. Economische en organisatorische vraagstukken, statistisch werk; 8. Onderricht en literatuur.)
Ieder deelnemend land benoemt voor iedere commissie een rapporteur.

  
1938    Wild A6 komt op de markt. Speciaal voor topogr. kaartering van bergachtig terrein.    
1938    Eerste nummer van het internationale kwartaalblad voor fotogrammetrie “Photogrammetria” verschijnt. Een initiatief van Schermerhorn. Uitgegeven door Herbert Wichman, Berlijn. Redactie: Schermerhorn, hoofdredacteur . . .    
1939    Instelling RC Subcomm. voor Luchtkartering, ter bestudering van vraagstukken fotogrammetrie met leden: Schermerhorn (voorz.), maj. L. Ezerman (secr.), res. luit.kol. P.J. Hamelberg, raadadviseur (?) A. van Hengel, vice-admiraal J.C.F. Hooykaas en J.M. Tienstra; studies i.v.m. oorlog en mobilisatie afgebroken.    
1939    Luchtkaartering XI. Onder die codenaam werd door de MD (in opdracht van de Triangulatiecommissie?) een 1: 10 000 fotokaart gemaakt als “schietkaart” voor de veldartillerie. Vele gemobiliseerden worden bij de MD gedeta­cheerd, o.a. overste Hamelberg.Bij de MD werkten toen o.a. Bijlsma, Draisma, Nieboer, Meijer, Negrijn, Koet, Boode, Van der Weele    
1940    Artikel in Photogrammetria over de slotted templet methode.    
1942    Schermerhorn tot december 1943 gijzelaar in St. Michiels­ges­tel. In het 1e nummer van Photogrammetria van 1942 stond nog een artikel van hem: “Photogrammetrie und Güterzusam­menlegung”. Dit was het laatste nummer dat in de oorlog uitkwam. Pas in 1949 verscheen Photogrammetria weer, nu in Nederland uitgegeven.    
1942    R. Roelofs benoemd tot lector aan de TH.    
1945    Schermerhorn minister president.    
1946    R. Roelofs benoemd tot hoogleraar op de stoel van Schermer­horn.    
1948    De MD koopt een Wild A6, betaald door de BPM.De afd. Geodesie koopt een A6 en een Williamson-Ross multiplex.
De N.V.F organiseert het 6e ISP Congres te Scheveningen (Eerste na de oorlog). Groot batig saldo!Schermerhorn congresvoorzitter.		   
   Corsten, De Bruin  De FotoTechnische Dienst van de KLM, heropgericht na de oorlog onder de naam KLM-Aerocarto.Directeur Corsten werd opgevolgd door De Bruin. Schermerhorn was adviseur.    
1949    De onderafdeling Geodesie koopt een Wild Autograph A4 (voor bijzondere toepassingen) en een Galileo-Santoni Stereosimplex II.KLM-aerocarto heeft o.a. een A5. Was toen gehuisvest op het Agathaplein te Delft.J. Visser en H. Zorn in dienst van de MD.    
1950    F. Goudswaard als werkstudent bij de MD    
1949    Photogrammetria verschijnt weer.    
1950    De stichting “Internationaal Opleidingscentrum voor Luchtkar­tering” opgericht. Bestuursleden: De Sitter, Edelman,…..    
1951    H. Zorn en ir. J.C. de Munck in dienst van de Afdeling Geodesie, toegevoegd aan Prof. Roelofs.

Verbouwing van het geodesiegebouw om plaats te bieden aan het op te richten ITC. Op de plaats van de “lage zolder”kwam een verdieping met 8? kamers.

ITC als instituut opgericht. Staf: Schermerhorn, directeur, M.Volkert ( Maj. van de Topografische Dienst v.h. KNIL), Corten (uitgeleend door KLM-Aerocarto) en enkele stafleden voor toepassingen en fotointerpretatie: geologie (Revertera), bosbouw (Boon), bodemkunde Van Liere. 

   
      Geodesie koopt een Wild Autograph A7, het ITC een Stereo­planigraph C8, een Galileo-Santoni Stereocartografo IV, een SOM-Poivilliers BP, wat later een Wild Autograph A8. Al deze instumenten, en de eerder door Geodesie aangeschafte, worden opgesteld in het voormalige woonhuis van de hoogleraarbeheerder, benedenverdieping. De bovenverdieping wordt in gebruik genomen door de Bij­houdingsdienst van de RD (Bruins, Haarsma)    
1952    7e ISP congres te Washington. Nederland vertegenwoordigd door Schermerhorn, Van der Weele, Roelofs, J. Visser, Corten, Von Frijtag Drabbe, Kruidhof, Scherpbier, Verstelle.    
1953    Dipl.Ing. J. Hothmer en een half jaar later Dipl. Ing. H.G. Jerie treden in dienst van het ITC. De laatste, inmiddels te Wenen gepromoveerd, vertrok weer op 16.12.1954.    
1953    Oprichting Organisation Europeënne d’Etudes Photogamm­étriques Experimentales (OEEPE). Secretaris-generaal: Verlaine (België), zetel kwam in het ITC.    
1954 Visser  “Proef Beltrum”, in K&L beschreven. Ir. J. Visser en F. Goudswaard van de MD treden in dienst van het ITC.    
1956 Zorn  Ligterink Jerie  H. Zorn wetenschappelijk medewerker aan het ITCIr. G.H. Ligterink vrvangt hem aan de afd. Geodesie van de TH.

Van der Weele als parttime docent en Joop van Miert als operateur in dienst van het ITC.

Dr. Ing. Jerie terug bij het ITC.

Hothmer ­verlaat het ITC, gaat werken voor Zeiss-Aerotopo­graph in München.

   
      Dipl. Ing. F. Ackermann bij het ITC (Wanneer?)    
1956 Van Gent  Instelling werkgroep Toepassing Fotogrammetrie v.h. Kadaster. Leden: H.L. van Gent, S.M. Meelker, H.P. van der Schaaf, W. Schermerhorn, A.J. van der Weele.

Per 1 juli werd een “Kadastraal fotogrammetrisch bureau ingesteld”, gevestigd Nieuwe Haven 6 te Den Haag, waar in november een Zeiss Stereoplanigraph C8 werd opgesteld. Volgens Van der Weele was dit tegen het advies van de werkgroep. Dit laatste is, bij mijn weten, niet in de stukken terug te vinden. Chef werd H. van Gent  

   
1956    8e ISP congres te Stockholm. Nederlands Nationaal rapport geschreven door W. Schermerhorn.

ITC vertegenwoordigd met Schermerhorn, Visser, Corten, Jerie, Hothmer en Zorn. De MD door Van der Weele. Geodesie met Roelofs en Ligterink. De TD door Bramlage, Von Fr. Drabbe en Den Hengst.  

   
1956    Drs. D. Eckhart treedt in dienst van het ITC.    
1957    ITC-Jerie block-adjustment    
      Puntsoverdracht instument Dongelmans. Werd in de handel gebracht door Zeiss Aerotopograph    
   Roos  Ir. P. Roos wordt 2e man van de Fotogrammetrische dienst van het Kadaster    
1959    Hempenius, natuurkundig ingenieur, bij het ITC aangesteld    
1959.  ITC  Srereocomparator Wild wordt geïnstalleerd.    
1960    9e ISP congres te Londen    
1961 Eckhart  Het ITC koopt een “Zebra”, gemaakt door Standard Telephone and Cables, naar een ontwerp van Dr. ir. W.L. van der Poel van het Dr. Neherlaboratorium (PTT). Toen een middelgrote rekenmachine. Volgens latere definities moet men hem noemen 32 bits. Eigen geheugen (RAM) 6kB.

Het was voor de fotogrammetrie (en voor de landmeetkunde als geheel) in Nederland een eerste kennismaking.

Zowel de MD als de Fotogrammetrische dienst van het Kadaster maken van de machine op het ITC gebruik.  

   
1961    Kadaster koopt een tweede kaarteringsinstrument (Simplex IIIC, geschikt voor convergente opnamen.).    
1962    J.G. van Leyden programmeur aan het ITC.    
1964    10e ISP congres te Lissabon. Voor het ITC: Schermerhorn, Van der Weele, Jerie, Visser, Eckhart, Zorn, Tienstra, Bijlsma, Stellingwerf, Vermeer en nog veel meer    
1965 SchermerhornVan der Weele  Schermerhorn, directeur van het ITC gaat met emeritaat, wordt als rector van het ITC opgevolgd door prof. ir. A.J. van der Weele. Die wordt bij de MD opgevolgd door ir. S. Rienstra.    
1966    Het Kadaster beschikt nu over 7 kaarteringsinstrumenten.    
      KLM-Aerocarto vertrekt naar Den Haag. Ruimte wordt overgenomen door het ITC. (Computer, Comparatoren)    
1968    11e ISP congres te Lausanne.

Het ITC wordt een instituut in de zin v. de wet Wetenschap­pelijk onderwijs. 

Dr. H.G. Jerie en drs. D. Eckhart worden hoogle­raar, Dipl. Ing. F. Cor­ten, dr. B. Makarovic, ir. J. Visser, ir. H. Zorn en dipl.Ing. R. Zurlinden worden lector.

   
1969    Schermerhorn schrijft het boekje: “Hoe en waarom het ITC ontstond”.    
1971    ITC verhuist naar Enschede, Boulevard 1945.

Kadaster verhuist naar Apeldoorn 

   
1972    12e ISP congres te Rio de Janeiro    
1976    13e ISP congres te Helsinki.

Einde van het tijdperk van analoge instrumenten in zicht. 

   
1978 Zorn  Zorn volgt Corten op als hoofd van de afdeling luchtfotografie van het ITC.    
1979 Beek  K.J. Beek, Wagenings ingenieur, volgt Van der Weele op als rector van het ITC. De fotogrammetrie raakt daardoor op de achtergrond.    
      De lectoren van het ITC worden hoogleraar. Zurlinden is al met pensioen.    
1980    14e ISP congres te Hamburg    
1984    15e ISP congres te Ottawa    
1985 Visser, Zorn  Visser en Zorn met emeritaat. De afdeling luchtfotografie opgeheven. Vliegtuig en hangar verkocht.    
1988    16e ISP congres te Tokio